Chào mừng Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2/1955 – 27/2/2025: Ngành Y tế TP.HCM nỗ lực chuyển đổi số hướng đến xây dựng y tế thông minh

Sau nhiều năm triển khai, mỗi thầy thuốc và nhân viên Ngành Y tế Thành phố đều nhận thức sâu sắc được rằng chuyển đổi số trong y tế không chỉ là việc ứng dụng công nghệ thông tin mà còn là sự thay đổi toàn diện về cách thức quản lý, vận hành và cung cấp dịch vụ hướng đến mục tiêu chung lấy sức khoẻ của người dân làm trung tâm, không ngừng cải tiến chất lượng chăm sóc và chất lượng phục vụ đáp ứng sự hài lòng của người dân.

Thực tiễn đã khẳng định nhờ chuyển đổi số mà các bệnh viện và cơ sở y tế có thể:

- Nâng cao hiệu quả quản lý: Tối ưu hóa quy trình làm việc, giảm thiểu thời gian chờ đợi, quản lý dữ liệu bệnh nhân một cách hệ thống và bảo mật, cho đến các công cụ hỗ trợ công tác quản trị bệnh viện.

- Cải thiện chất lượng khám chữa bệnh: Hỗ trợ thầy thuốc và cả người bệnh trong chẩn đoán, điều trị thông qua các công cụ AI, dữ liệu lớn (Big Data), IoT, in 3D…

- Tăng cường trải nghiệm theo chiều hướng tích cực khi sử dụng các dịch vụ y tế: Người dân có thể dễ dàng đặt lịch khám, tra cứu các thông tin về y tế từ các loại hình khám chữa bệnh, thông tin về bác sĩ, chất lượng phòng khám,… cho đến tư vấn từ xa thông qua các ứng dụng di động.

Thực hiện Chỉ thị số 17-CT/TU ngày 27/8/2022 về đẩy mạnh công tác chuyển đổi số và xây dựng TPHCM trở thành đô thị thông minh, trong thời gian qua, Ngành Y tế  đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp chuyển đổi số hướng đến xây dựng y tế thông minh, cụ thể là:

a. Xây dựng hệ thống hồ sơ bệnh án điện tử tại các bệnh viện (EMR):

Từ nhiều năm qua, tất cả các bệnh viện trên địa bàn TP.HCM đều nỗ lực và đang dần chuyển đổi từ hồ sơ giấy sang hồ sơ điện tử. Điều này giúp lưu trữ thông tin bệnh nhân một cách an toàn, dễ dàng truy xuất và chia sẻ giữa các cơ sở y tế, điển hình là các bệnh viện: BV ĐHYD TPHCM, BV Nguyễn Tri Phương, BV Nhi đồng Thành phố, BV Bệnh viện Trương Vương, BV Truyền Máu Huyết học, BV Y học cổ truyền, BV Hùng Vương, BV Nhân dân Gia Định, BV Lê Văn Thịnh, BV Răng Hàm Mặt TPHCM, BV Nhi đồng 1,... Nói đến bệnh án điện tử không thể không nhắc đến BV Đại học Y Dược TP.HCM, là bệnh viện tiên phong chính thức công bố triển khai hồ sơ bệnh án điện tử không sử dụng bệnh án giấy, quản lý toàn bộ thông tin bệnh nhân, hỗ trợ bác sĩ đưa ra quyết định điều trị chính xác hơn nhờ khả năng liên thông dữ liệu, tra cứu nhanh chóng.

Việc triển khai bệnh án điện tử tại các bệnh viện đã giúp rút ngắn thời gian khám chữa bệnh, giảm thủ tục hành chính, giúp bác sĩ có thêm thời gian tập trung vào việc điều trị cho bệnh nhân, giảm thiểu sai sót y khoa. Việc làm tiếp theo trong thời gian hiện nay chính là kết nối, liên thông dữ liệu về bệnh án điện tử giữa các cơ sở y tế với nhau, điều này sẽ hỗ trợ tích cực cho công tác điều trị và theo dõi tình trạng sức khỏe của bệnh nhân một cách toàn diện hơn, tiết kiệm hơn, giảm lãng phí chi phí điều trị.

b. Triển khai tư vấn, khám chữa bệnh từ xa (Telemedicine)

Ứng dụng telemedicince kết nối bác sĩ khám chữa bệnh ban đầu tại các trạm y tế với các bác sĩ chuyên khoa tại các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa tuyến cuối của Thành phố đã được Ngành Y tế Thành phố vận dụng trong nhiều năm qua. Điều này đã góp phần tạo sự an tâm cho người dân khi chọn trạm y tế làm nơi khám chữa bệnh đầu tiên, ngoài ra còn hỗ trợ chuyên môn từ xa cho các bác sĩ công tác tại các trạm y tế khi gặp những tình huống khó, hiếm gặp.

Ngoài ra, các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa tuyến cuối của Thành phố còn ứng dụng telemedicine trong hoạt động hội chẩn, trong đào tạo từ xa và chia sẽ kinh nghiệm trong công tác khám chữa bệnh với phạm vi y tế vùng giúp nâng cao hiệu quả điều trị, cập nhật phác đồ điều trị, điển hình như các bệnh viện: BV Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Nhi đồng 1, Nhi đồng 2, Nhi đồng Thành phố trong đào tạo, hội chẩn từ xa với các bệnh viện khu vực phía Nam về các bệnh truyền nhiễm, dịch bệnh; Ứng dụng telemedicine trong hoạt động đào tạo liên tục, hội chẩn chuyên khoa cho các bệnh viện tỉnh, thành khu vực phía Nam, như: BV Tai Mũi Họng, BV Răng Hàm Mặt, BV Tâm thần, BV Mắt, BV Nhân dân Gia định, BV Nguyễn Trãi, Viện Y Dược học dân tộc TPHCM.

c. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong chẩn đoán và điều trị

Dấu ấn đầu tiên về ứng dụng AI tại TPHCM không thể không nhắc đến chính là sự kiện triển khai máy chụp X-quang phổi có tích hợp AI tại Trạm y tế xã đảo Thạnh An. Việc ứng dụng AI vào máy chụp X-quang lập tức tầm soát một cách dễ dàng đối với 95 biểu hiện bất thường trong người bệnh khi người dân đến trạm y tế xã khám bệnh… Đồng thời máy sẽ truyền tải hình ảnh và kết quả đến các bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh của các bệnh viện tuyến cuối khi bác sĩ trạm y tế cần tư vấn. Qua hai năm triển khai, Ngân hàng Thế giới - World Bank đánh giá cho thấy kết quả rất khả quan, các chuyên gia y tế nhận định việc cung cấp dịch vụ X-quang ngực có hỗ trợ của AI cải thiện sự hài lòng của người bệnh, giảm chi phí liên quan đến dịch vụ X-quang ngực và tăng số người bệnh đến khám chữa bệnh tại trạm y tế xã đảo Thạnh An.

Kế đến là hàng loạt ứng dụng AI tại các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa khác nhau trên địa bàn Thành phố đã cho thấy AI đã thật sự tạo thêm nhiều giá trị tích cực. Cụ thể như: Phẫu thuật Robot tại BV Bình Dân, ứng dụng Robot trong sinh thiết xương ở các vị trí khó tiếp cận tại Bệnh viện Quân Y 175; Ứng dụng AI trong chẩn đoán hình ảnh (X-quang, CT-Scanner, MRI) tại nhiều bệnh viện không chỉ cải tiến đáng kể chất lượng và tốc độ chụp mà còn giúp phát hiện các dấu hiệu bệnh sớm; Ứng dụng AI trong lập kế hoạch xạ trị của Bệnh viện Ung bướu TP.HCM đã mang lại độ chính xác cao và giảm thời gian điều trị (RayStation); BV Hùng Vương ứng dụng AI trong sàng lọc ung thư cổ tử cung (CerviCare AI), BV Mắt tầm soát bệnh glôcôm bằng chụp ảnh màu gai thị với ứng dụng phần mềm trí tuệ nhân tạo (EyeDr), BV Nhân dân 115 là đơn vị đầu tiên của cả nước ứng dụng phần mềm trí tuệ nhân tạo RAPID vào chỉ định can thiệp lấy huyết khối điều trị nhồi máu não cho người bệnh đến sau 6 giờ, BV ĐHYD TPHCM ứng dụng AI trong siêu âm tim, BV Nguyễn Trãi ứng dụng AI trong phân tích dữ liệu lớn điện tâm đồ lưu động để tầm soát rung nhĩ, BV Nhân dân Gia định ứng dụng AI trong cảnh báo viêm ruột thừa có biến chứng,… Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM đã nghiên cứu ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong siêu âm tim và trở thành bệnh viện đầu tiên tại Việt Nam tiến hành triển khai phương pháp này, với AI sẽ chẩn đoán bổ sung được 20% số ca suy tim phân suất tống máu bảo tồn từng bị bỏ sót. Hệ thống bệnh viện tư nhân trên địa bàn TPHCM cũng đóng góp nhiều ứng dụng kỹ thuật tiên tiến có tích hợp AI như: BV Tâm Anh với phẫu thuật robot AI trong mỗ não và tuỷ sống, nội soi tiêu hoá có AI giúp phát hiện ung thư, bất thường đường tiêu hoá giai đoạn sớm, BV Gia An ứng dụng AI trong điều trị đột quỵ,…

d. Tăng thêm các tiện ích cho người dân khi đến khám bệnh tại các cơ sở y tế

Ngành Y tế thành phố đã triển khai hàng loạt tiện ích công nghệ nhằm giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế thuận tiện, nhanh chóng và an toàn hơn. Cổng tra cứu thông tin hành nghề y dược giúp người dân dễ dàng tìm kiếm cơ sở khám chữa bệnh phù hợp theo chuyên khoa, loại hình, chất lượng và chi phí. Hệ thống ki-ốt khảo sát ý kiến không hài lòng của người bệnh được lắp đặt tại 53 bệnh viện công lập, giúp Sở Y tế kịp thời tiếp nhận phản ánh của người dân, từ đó cải thiện chất lượng phục vụ. Ứng dụng “Y tế trực tuyến” cho phép người dân phản ánh vi phạm của cơ sở khám chữa bệnh trực tiếp đến Thanh tra Sở Y tế.

Các bệnh viện cũng áp dụng nhiều tiện ích số hóa để tối ưu hóa quy trình khám chữa bệnh, bao gồm hệ thống đặt lịch khám trực tuyến, ki-ốt tra cứu thông tin bệnh nhân, ki-ốt đăng ký khám bệnh thông minh và thanh toán không dùng tiền mặt. Đặc biệt, Sổ sức khỏe điện tử đã được tích hợp trên ứng dụng VNeID, giúp kết nối dữ liệu với 100% cơ sở khám chữa bệnh, liên thông với Cổng tiếp nhận dữ liệu giám định BHYT. Hiện đã có gần 1,2 triệu sổ sức khỏe điện tử được kích hoạt, giúp người dân dễ dàng tra cứu thông tin khám chữa bệnh của mình.

Những giải pháp này không chỉ giúp giảm thời gian chờ đợi, nâng cao trải nghiệm cho người bệnh mà còn góp phần tối ưu hóa quản lý y tế, hướng đến một hệ thống y tế hiện đại, tiện ích và thân thiện hơn với người dân.

e. Chuyển đổi số công tác phòng, chống dịch bệnh

Ngành y tế TP.HCM đã ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số vào công tác quản lý sức khỏe cộng đồng và phòng chống dịch bệnh. Từ năm 2016, hệ thống thông tin địa lý (GIS) đã được triển khai tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM để theo dõi và quản lý bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là sốt xuất huyết, Zika, ho gà, thương hàn, tiêu chảy, hệ thống cung cấp cảnh báo nguy cơ theo 4 cấp độ hỗ trợ công tác giám sát dịch tễ và kiểm soát ổ dịch.

Bên cạnh đó, nhiều ứng dụng hỗ trợ chăm sóc sức khỏe cộng đồng cũng được triển khai, như ứng dụng sàng lọc và can thiệp giảm tác hại do rượu, bia, hệ thống sàng lọc nguy cơ tiền đái tháo đường, đái tháo đường, và nền tảng số trong quản lý HIV/AIDS, giúp nâng cao hiệu quả điều trị và giám sát bệnh nhân.

Trong giai đoạn phòng, chống COVID-19, công nghệ y tế đã đóng vai trò quan trọng với các hệ thống như quản lý người cách ly, khai báo y tế điện tử, ghi nhận hơn 48 triệu tờ khai trên toàn thành phố. Hệ thống quản lý và khai báo F0 tại nhà đã giúp giảm tải cho cơ sở y tế, rút ngắn thời gian khai báo, cấp quyết định và hoàn thành cách ly. Hiện nay, TP.HCM tiếp tục mở rộng các nền tảng số trong quản lý dịch bệnh mới nổi giúp nâng cao năng lực ứng phó nhanh chóng, chính xác và hiệu quả.

f. Chuyển đổi số trong công tác quản lý y tế và cải cách hành chính

Bên cạnh khám chữa bệnh, ngành y tế TP.HCM cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quản lý và cải cách hành chính. Cổng tra cứu thông tin hành nghề y dược giúp người dân tìm kiếm cơ sở y tế phù hợp một cách dễ dàng, giúp bộ phận quản lý chuyên ngành thuận tịện và nhanh chóng hơn trong tra cứu và xác minh dữ liệu trong quá trình thực thi công vụ. Hệ thống quản lý giá dịch vụ kỹ thuật đảm bảo tính minh bạch trong chi phí y tế.

Sở Y tế vừa đưa vào hoạt động ứng dụng tra cứu thuốc cấp cứu giúp tối ưu hóa công tác điều phối thuốc, đặc biệt trong các tình huống cấp cứu khẩn cấp. Việc này không chỉ giúp giảm lãng phí thuốc mà còn đảm bảo bệnh nhân được điều trị kịp thời.

Bước đầu Ngành y tế thành phố đã thu thập được dữ liệu sức khỏe người cao tuổi thông qua chương trình khám sức khỏe, từ đó đã nhận diện được mô hình bệnh tật để lập kế hoạch chăm sóc sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Nhằm tôn vinh hoạt động chuyển đổi số của ngành y tế, Sở Y tế TPHCM phối hợp với Đài Tiếng nói Nhân dân TP.HCM (VOH) tổ chức bình chọn Giải thưởng Thành tựu Y khoa Việt Nam lần thứ 5, chuyên đề Y tế thông minh, đợt phát động đã thu hút 68 sản phẩm từ 34 đơn vị y tế đăng ký tham dự. 20 sản phẩm xuất sắc sẽ được công bố và trao giải vào ngày 26/2/2025 nhân dịp chào mừng kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam.

Kết luận

Dù đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, TP.HCM vẫn đối mặt với một số thách thức trong quá trình xây dựng y tế thông minh. Hạ tầng công nghệ cần được đầu tư nâng cấp để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và bảo mật dữ liệu. Nhân lực y tế cần được đào tạo chuyên sâu để có thể sử dụng hiệu quả các công nghệ mới. Chính sách và cơ chế phối hợp giữa các sở, ngành cũng cần hoàn thiện để thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trong y tế.

Xây dựng y tế thông minh không chỉ là xu hướng mà còn là yêu cầu cấp thiết để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân. Với chiến lược rõ ràng, sự quyết tâm của ngành y tế và sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp, Ngành y tế thành phố đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu này. Hành trình chuyển đổi số trong y tế sẽ tiếp tục được đẩy mạnh, mang lại một nền y tế tiên tiến, minh bạch và hiệu quả hơn, phục vụ người dân một cách tốt nhất.

Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM tiên phong trong triển khai bệnh án điện tử thay thế cho hồ sơ bệnh án giấy

Bác sĩ trẻ sử dụng máy X-quang có tích hợp AI tại Trạm y tế xã đảo Thanh An

Bệnh viện Bình dân trở thành trung tâm huấn luyện phẫu thuật Robot của khu vực ASEAN

Ứng dụng Robot trong sinh thiết xương ở các vị trí khó tiếp cận tại Bệnh viện Quân Y 175

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lập kế hoạch xạ trị ung thư đầu cổ tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM

Ki-ốt đăng ký khám bệnh và thanh toán nhanh tại Bệnh viện Nhi đồng 1

Cổng tra cứu thông tin hành nghề y dược của Sở Y tế giúp người dân dễ dàng tìm kiếm cơ sở khám chữa bệnh